Οδηγός για γονείς, για παιδιά που δυσκολεύονται στην τάξη!
Επιμέλεια: Europalso
Αγνή Μαριακάκη, Ψυχολόγος, Κοινωνική Ερευνήτρια
Η δασκάλα έχει πει πως εκεί γύρω στα Χριστούγεννα, τα παιδιά θα μπορούν να διαβάζουν πλέον στην πρώτη τάξη του Δημοτικού. Αλλά η Ελενίτσα, ολοφάνερα δυσκολεύεται πολύ και έχει φτάσει Φεβρουάριος χωρίς να τα πολυκαταφέρνει, ενώ η μαμά της ήδη κοιτάζει με λαχτάρα τις συμμαθήτριες και φίλες της που τα διαβάζουν ήδη νεράκι!
Ο Νίκος μελετά στο σπίτι μέχρι αργά το βράδυ, δοκιμάζοντας τα νεύρα της μητέρας του. Άλλες μαμάδες λένε πως τα παιδιά τους τελειώνουν τη μελέτη στο σπίτι μέσα σε μία ωρίτσα το πολύ… γιατί ο δικός της χρειάζεται 2 ή 3 ώρες ατέλειωτες βασανιστηρίου και για τους δυό τους, για να τελειώσει τα μαθήματά του;
Άλλα παιδιά παίζουν στα δάχτυλα τα ανώμαλα ρήματα στα αγγλικά, αλλά ο Γιώργος δεν έχει ακόμα μπει στο νόημα! Η μητέρα του ονειρευόταν έναν άριστο μαθητή και νιώθει αποκαρδιωμένη. Η δασκάλα του όμως ξέρει, ότι είναι ένα άριστο παιδί και πρέπει να βοηθήσει τη μητέρα αυτή να δει τις δυνατότητές του, παρά τη δυσκολία του να συμβαδίσει με την υπόλοιπη τάξη.
Είναι ενδιαφέρον ότι μετράμε πολλά πράγματα με το ρολόι του χρόνου και αξιολογούμε ή συγκρίνουμε συνέχεια το πόσο γρήγορα ή αργά εξελισσόμαστε σε σχέση με τους άλλους. Για παράδειγμα, κοιταζόμαστε στον καθρέφτη και θέλουμε το ρολόι να πηγαίνει όσο γίνεται πιο αργά απο το μέσο όρο, ώστε να δείχνουμε πιο νέοι απο την ηλικία μας… ωστόσο στα παιδιά μας δεν επιτρέπουμε το ρολόι της μάθησης να πηγαίνει πιο αργά απο το μέσο όρο, έστω κι αν είναι απολύτως φυσιολογικό να συμβαίνει κάτι τέτοιο σε κάποια παιδιά. Δεν είναι ρομπότ τα παιδιά μας. Δεν εξελίσσονται όλα με τον ίδιο ρυθμό και με την ίδια ταχύτητα. Έτσι είναι η φύση. Καθορίζει ώστε κάθε πλάσμα της να είναι ξεχωριστό και ανόμοιο. Μια μοναδική περίπτωση.
Το δικό μας το παιδί θα θέλαμε να μαθαίνει ταχύτερα κι ευκολότερα απο κάθε άλλο, αν είναι δυνατόν. Όμως, αποφασίζουμε χωρίς να λογαριάζουμε το τι είναι φυσικό να συμβαίνει σε ένα παιδί. Για παράδειγμα, η φύση το θέλει, κάποια λουλούδια να ανθίζουν γρηγορότερα και κάποια να θέλουν το χρόνο τους… Θέλει υπομονή. Θέλει να εμπιστεύεσαι το μπουμπούκι, ότι στη δική του ώρα θα αποκαλύψει τη δόξα, και τις δυνατότητές του για ωριμότητα. Όταν βλέπουμε ένα μπουμπούκι, δεν αναρωτιόμαστε αν θα τα καταφέρει να ανθίσει. Όταν βλέπουμε ένα παιδί να καθυστερεί να ανθίσει, το επιβαρύνουμε με τις προδομένες προσδοκίες μας να είναι αυτό, τάχα, «το εξυπνότερο», κι έτσι στην πράξη προδίδουμε τις δυνατότητές του να εκφράσει τον βέλτιστο εαυτό του, με τον δικό του τρόπο.
Πώς θα βοηθήσουμε και θα στηρίξουμε επομένως το παιδί που μένει πίσω και αργεί να συμβαδίσει με την υπόλοιπη τάξη;
Θα τα καταφέρει καλύτερα, εάν στηρίζεται στην εμπιστοσύνη μας.
Κάποτε μοιράστηκε μαζί μου την ιστορία του ένας νέος, που ασχολείται πολύ επιτυχημένα σήμερα με τις νέες τεχνολογίες. Λέει ο ίδιος: «στο σχολείο ήμουν φριχτός μαθητής, ειδικά σε ότι είχε να κάνει με τη γλώσσα, την ορθογραφία, την έκθεση. Η μητέρα μου ήταν έξαλλη μαζί μου, και μαλώναμε σε καθημερινή βάση για τα μαθήματά μου. Θεωρούσα τον εαυτό μου εντελώς βλάκα, κι ακόμα περισσότερο στα αγγλικά, όπου δεν καταλάβαινα τίποτα. Η κυρία Νίκη, η δασκάλα των αγγλικών μου, συνήθιζε να μου λέει… «τα αγγλικά μαθαίνονται όπως ψήνεται το αρνί στο φούρνο… δηλαδή πρέπει να μείνει το ψητό στο φούρνο ώρες, σε σωστή φωτιά… κάπως έτσι «ψήνεις» και εσύ τα αγγλικά σου, κι όταν θα «έχουν γίνει», θα τα ξέρεις στο τέλειό τους. Τότε έλεγα, μα τι
βλακείες λέει η κυρία Νίκη. Είναι απίστευτο, αλλά και αγγλικά έμαθα, κι άλλα πολλά… στο τέλειό τους, όπως μου έλεγε η δασκάλα μου. Η απόλυτη όμως εμπιστοσύνη της, στις ικανότητές μου, έστω και σε… αργό ψήσιμο, με κράτησαν σε δυσκολίες που συνάντησα, πολύ μετά που τέλειωσα τις σπουδές μου. Όταν αργότερα, πάλευα με δυνατές προκλήσεις, έλεγα στον εαυτό μου «τουλάχιστον ας πιστεύω σ’ αυτό που έβλεπε η κυρία Νίκη σε μένα… κάτι ήξερε αυτή».
Ας βρούμε τον τρόπο με τον οποίο μαθαίνει καλύτερα κάθε παιδί………
Ειδικά τα παιδιά που μένουν πίσω στη μάθηση, έχουν το καθένα, το δικό τους «κουμπί». Δεν μαθαίνουν όλα τα παιδιά, με τον ίδιο τρόπο. Κι αν θέλουμε να στηρίξουμε ένα παιδί που δυσκολεύεται στην αφομοίωση, στη μάθηση, θα πρέπει να βρούμε τον τρόπο που μαθαίνει κι αφομοιώνει καλύτερα. Ο οδηγός μας σε αυτή την επιδίωξη, είναι το ίδιο το παιδί. Τι χόμπυ έχει; Τι του αρέσει πολύ; Τι το συναρπάζει; Σε τι τα καταφέρνει καλά; Εκεί, βρίσκεται το μυστικό!
– Ένα παιδί λατρεύει τα σπορ, στοχεύει τέλεια στο καλάθι του μπάσκετ, θέλει να βρίσκεται όλη την ώρα έξω με το ποδήλατό του. Αυτό το παιδί, μαθαίνει καλύτερα εν κινήσει, ίσως! Βάλτο να κάτσει ακίνητο πάνω σε ένα τετράδιο, και το μυαλό του αυτόματα σταματά. Αστο να κινείται σαν εκκρεμές την ώρα που διαβάζει την ιστορία, και διαπιστώνεις ότι τη μαθαίνει ευκολότερα.
– Ενα παιδί λατρεύει τη μουσική. Μιλά συνέχεια, μουρμουρίζει στον εαυτό του, και συχνά σιγοσφυρίζει αγαπημένους του σκοπούς. Βάλτο λοιπόν να διαβάζει φωναχτά. Αυτό βοηθά.
Συζήτησε με το δάσκαλο τι αποδίδει καλύτερα με αυτό το παιδί στην τάξη. Παρατήρησε πώς παρακινείται στο σπίτι, και με αντίστοιχους τρόπους, ενθάρρυνέ το στη μάθηση.
Κάθε παιδί μαθαίνει καλύτερα όταν είναι χαρούμενο.
Συχνά η μελέτη στο σπίτι για παιδιά που καθυστερούν, δεν είναι παρά ένα ραντεβού με την … ανικανότητά τους. Κι αυτό, γιατί τα λάθη τους ενώ μελετούν, είναι αφόρητα για τη μαμά. Γιατί οι δυσκολίες στο να μάθουν, κάνουν τη μαμά απογοητευμένη μαζί τους. Η μελέτη στο σπίτι σιγά σιγά τα διδάσκει, ότι δεν τα καταφέρνουν, ότι υστερούν. Γίνεται η μέγιστη καθημερινή αγγαρεία.
Είναι υποχρέωση γι’ αυτόν που επιβλέπει στο σπίτι τη μελέτη του παιδιού, να ενθαρρύνει την αποτυχία. Ναι, να την ενθαρρύνει. Να μάθει στο παιδί να μην κολλά στα λάθη του. Να τα αποδέχεται σαν ένα φυσικό σκαλοπάτι της μάθησης. Να τα βλέπει, σαν κομμάτι της διαδικασίας. Πώς αλλιώς θα γίνει το παιδί ατρόμητο μπροστά στις προκλήσεις της μάθησης, όταν τα άλλα παιδιά τρέχουν γρηγορότερα από το ίδιο;
Κι ακόμα, είναι σημαντικό για τον γονιό, να επιβραβεύει συνέχεια με το μπράβο, κάθε τι που το παιδί κάνει σωστά και καλά. Όχι μόνο στη μελέτη στο σπίτι, αλλά σε κάθε τι. Συχνά, αγχώνουμε τα παιδιά μας για ό,τι δεν καταφέρνουν, ενώ θεωρούμε αυτονόητη, κάθε τους πρόοδο στα μικρά και καθημερινά.
Οι μικρές καθημερινές νίκες τους, είναι το καύσιμο με το οποίο θα στηρίξουμε την αυτοεκτίμησή τους, το κουράγιο τους, το θάρρος, τη δύναμη να αντιμετωπίζουν τις μεγάλες προκλήσεις της ζωής. Κι αυτά τα εφόδια, είναι πολύ σημαντικότερα από το άν το παιδί θα μάθει γρηγορότερα, την παθητική φωνή. Αργά ή γρήγορα, θα κατακτήσει τη γνώση. Το θέμα είναι να κατακτήσει και την τέχνη της ζωής…..