«Δε μπορώ να επικοινωνήσω με το παιδί μου, είναι σαν να μιλάω σε τοίχο»
Επιμέλεια: Europalso (p7)
Ε.Φ.
Καθηγήτρια Ξένων Γλωσσών, Μεταπτυχιακό στην Εκπαίδευση (M. Ed)
Δε μπορώ να επικοινωνήσω με το παιδί μου».
«Είναι σαν να μιλάω σε τοίχο». «Το παιδί μου με αποφεύγει». «Δεν έχουμε σημείο επικοινωνίας». «Ό,τι κι αν του πω δεν καταλαβαίνει τίποτα, είναι στον κόσμο του». «Του μιλάω, τον συμβουλεύω αλλά τίποτα. Είναι σαν να μιλάω στου κουφού την πόρτα». «Αυτό το παιδί δεν καταλαβαίνει από λόγια». «Το δικό μου παιδί είναι τόσο αδιάφορο, τόσο αλλοπρόσαλλο. Αδύνατον να το πιστέψω». Αυτά κι άλλα πολλά είναι τα παράπονα των γονιών για τα παιδιά τους στην εφηβεία κι ακολουθούν τα ερωτήματα:
«Τι να κάνω; Πώς να συμπεριφερθώ; Πώς να αντιμετωπίσω αυτή τη κατάσταση;» κ.α.
Πρώτα-πρώτα πρέπει να κατανοήσουμε τις σημαντικές και κρίσιμες αλλαγές που συμβαίνουν στην εφηβεία. Αλλαγές στο βιοσωματικό τους είδωλο, αλλαγές στο γνωστικό τους πεδίο, στο συναισθηματικό τους κόσμο, στην κοινωνικοποίησή τους. Ο έφηβος, καλείται να διαχειριστεί αυτές τις αλλαγές και να τις ενσωματώσει στην εικόνα του εαυτού του, να διαμορφώσει την ταυτότητά του. Από την άλλη, πλευρά οι γονείς καλούνται να διαχειριστούν την αναδυόμενη δύναμη και τάση του εφήβου για ανεξαρτησία . Κατανοώντας τον έφηβό μας, τον βοηθάμε να εξελιχθεί όσο το δυνατόν καλύτερα και έτσι η εφηβεία γίνεται ένα σκαλοπάτι, μια πολύτιμη ευκαιρία για να οργανωθεί όλη η ζωή του. Πώς λοιπόν μπορούμε να βοηθήσουμε τον έφηβό μας;
Η έκφραση αγάπης, είναι το πιο σημαντικό πράγμα που μπορούμε να κάνουμε για το παιδί μας. Τα παιδιά διαμορφώνουν την εικόνα που έχουν για τον εαυτό τους και για τους άλλους, σε μεγάλο βαθμό από το πώς οι γονείς τους, τους συμπεριφέρονται. Δεν παραμελούμε να επαινούμε τον έφηβό μας για τη σωστή και αξιόλογη συμπεριφορά του, ώστε να νιώθει ότι τα έχει καταφέρει και επιπλέον να λειτουργεί ως ανατροφοδότηση για τις μελλοντικές του ενέργειες.
Πολύ σημαντικό, επίσης, είναι να εκφράσουμε τις αξίες μας, τις προσδοκίες μας και τα όριά μας. Επιτρέπουμε τις ελευθερίες και τις πρωτοβουλίες που αναλογούν στην ηλικία του και εκπαιδεύουμε τους νέους μας να μάθουν να δέχονται τα όρια. Οι έφηβοι, είναι ξεχωριστές προσωπικότητες, που έχουν όμως ανάγκη από όρια και καθοδήγηση, αλλά και από κατανόηση και διάλογο. Ζητάνε από εμάς να τους δείξουμε ότι περιμένουμε να μας σέβονται, όπως τους σεβόμαστε κι εμείς (που είναι επίσης απαραίτητο).
Επιμένουμε στην τιμιότητα, τον αυτοέλεγχο και το σεβασμό προς τους άλλους, δημιουργώντας μία ατμόσφαιρα τιμιότητας, εμπιστοσύνης και σεβασμού. Επιτρέπουμε στον έφηβό μας να έχει τις δικές του απόψεις, τα δικά του πιστεύω, τα οποία, φυσικά, σεβόμαστε, το δικό του χώρο, ο οποίος μάλιστα έχει μία ιερότητα που δεν υπάρχει σε άλλες ηλικίες. Οι ατελείωτες ερωτήσεις εκλαμβάνονται συχνά από τον έφηβό μας ως εισβολή στον ιδιωτικό του χώρο. Ωστόσο, δεν επιτρέπουμε να μας επιβληθεί η σιωπή σαν νόμος, έστω για τα πρακτικά θέματα, (όπως τι ώρα θα γυρίσει), δικαιούμαστε να έχουμε μια απάντηση.
Αντιμετωπίζουμε τους εφήβους μας με σταθερότητα. Η επικοινωνία μαζί τους είναι τόσο δύσκολη, επειδή οι ίδιοι είναι διχασμένοι. Από τη μια, νιώθουν ότι θέλουν να απαλλαγούν από τους γονείς τους κι από την άλλη, έχουν τεράστια ανάγκη από τη σταθερότητα που αυτοί τους παρέχουν, ακριβώς επειδή οι ίδιοι αισθάνονται «τη γη να χάνεται κάτω από τα πόδια τους». Όποιο, λοιπόν, κι αν είναι το παιδαγωγικό μας «ύφος» αυστηρό ή επιεικές, φιλικό ή αυταρχικό, αυτό που έχει σημασία είναι να είμαστε όσο μπορούμε πιο σταθεροί και σίγουροι απέναντί τους, σχετικά με αυτά που περιμένουμε, που απορρίπτουμε, που χαιρόμαστε σε αυτούς.
Όταν παρουσιάζονται προβλήματα, προσπαθούμε να τα αντιμετωπίσουμε με θετικές οδηγίες, παρά με αρνητική κριτική. Προσπαθούμε να αναπτύξουμε μια σχέση που ενθαρρύνει τον έφηβό μας να μας μιλήσει, όταν έχει ανάγκη. Ωστόσο, έχουμε τον έλεγχο των συναισθημάτων μας, ώστε να μη θυμώνουμε με αυτά που ακούμε και να είμαστε προετοιμασμένοι για αυτά που θα μας πουν τα παιδιά μας, για να μπορούμε να τα κατανοήσουμε και να τα καθοδηγήσουμε. Δεν ξεχνάμε ότι το παιδί μας μπορεί να πειραματιστεί με αξίες, ιδέες, κουρέματα και ρούχα, σε αναζήτηση της ταυτότητάς του. Αυτό είναι μια φυσική συμπεριφορά και δεν πρέπει να μας ανησυχεί. Παρ’ όλα αυτά η απροσάρμοστη ή η καταστροφική συμπεριφορά μπορεί να είναι ένα σημάδι προβλήματος. Εάν υποψιαζόμαστε ότι υπάρχει ένα πρόβλημα, ρωτάμε τον έφηβό μας γι’ αυτό που τον ενοχλεί. Δεν το αγνοούμε με την ελπίδα ότι θα εκλείψει από μόνο του. Αυτό, επίσης, μας δίνει την ευκαιρία να συνεργαστούμε με το παιδί μας. Οπωσδήποτε, όμως, δε διστάζουμε να ζητήσουμε βοήθεια σχετικά με την ανατροφή του. Πολλές πηγές είναι διαθέσιμες, συμπεριλαμβανομένου του οικογενειακού μας γιατρού.
Θυμόμαστε ότι τα παιδιά μας δεν έχουν πρόβλημα αν γνωρίζουν ότι τα στηρίζουμε κι ότι είμαστε εκεί για να τα βοηθήσουμε. Άρα, έχουμε στόχο να δημιουργήσουμε μια σχέση αγάπης και εμπιστοσύνης μαζί τους και όλα θα πάνε καλά.